Ваџџабчы исемен тактылар

Оренбург љлкђсендђ, аеруча аныћ тљньяк-кљнбатыш районнарында, "Российская газета"ныћ популярлыгы кљннђн-кљн њсђ бара. Кыйбат булуына карамастан, басманыћ абунђчелђр саны да арта. РФ хљкњмђте матбагасы саналган ђлеге газетада "Ваџџабчы исемен тактылар" дигђн мђкалђ дљнья књргђн иде. Басма рейтингы њсње нђкъ шуныћ белђн аћлатыла да.

Газетаныћ беренче џђм љченче битендђ урнаштырылган ђлеге язма район њзђге саналучы Асекеево татар авылында килеп туган хђллђрне бђян итђ. Анда - ќирле тњрђлђр миллђтара низаглар китереп чыгара дип ђйтелђ. Хљкњмђт даирђлђре борынгы мљселман зираты љстенђ чиркђњ салдырмакчылар. Авыл хђбђрчесе Фђрит Ногманов исђ, моћа каршы чыгып, ризасызлыгын белдерђ. Ахыр чиктђ рус гыйбадђтханђсе икенче урынга књчерелсђ дђ, журналист эзђрлеклђнђ башлый.Район прокуратурасы миллђтара низаглар буенча эш кузгатырга тели. Фђрит Ногмановныћ "Малая Родина" исемле районара газетасында џђм Татарстандагы "Восточный экспресс" басмасында чыккан язмалары да хокук саклаучылар књзђтње астына элђгђ. Хђбђрче Генераль прокуратурага мљрђќђгать иткђннђн соћ гына, аны эзђрлеклђвеннђн туктыйлар.

Тикшереп карасалар, Фђрит ђфђнденећ мђкалђлђрендђ ќинаятьнећ ђсђре дђ юк икђнлеге ачыклана. Ђмма каныгучылар бђйлђнњдђн туктамый. Журналист тњрђлђр тарафыннан ваџџабчы дип игълан ителђ. Бу исем шулай ук ќирле мђчеткђ йљргђн картларга да тагыла. Шуныћ љстенђ хђбђрчегђ район мђхкђмђсендђ намусын џђм хокукын якларга да мљмкинчелек бирмилђр. Ярый ђле, њз хезмђттђшенђ ярдђмгђ башкала журналистлары килђ.

Бу вакыттан соћ њзгђрешлђр бармы? Бу турыда Фђрит ђфђнде њзе менђ нђрсђ ди:- Яхшы якка њзгђрешлђр юк диярлек. Мђкалђм "Российская газета"да књренњ белђн, язмада исемнђре телгђ алынган барлык аксакаллардан да сорау алу башлана. Аларны миллђтара ызгышларны китереп чыгаруда гаеплилђр, хљкем белђн куркыталар, њз сњзлђреннђн ваз кичђргђ љндилђр.Мђкалђмне Љлкђ журналистлары берлеге дђ тикшерде. Оренбургта булсам да, мића утырышка барырга насыйп булмады. Хезмђттђшлђрем ђйтњенчђ, берлек пленумында мин ќирле мљселман лидеры Исмђгыйль Шђнгђрђев хезмђтчесе итеп игълан ителдем. Асекеевода килеп чыккан низагта Согуд Гарђбстаны кулы уйнаганы да ђйтелде. Районга журналистлар тљркемен ќибђрергђ булдылар. Бу факт буенча дљрес хљкемне бары љлкђ мђхкђмђсе генђ чыгарды. Ул район судыныћ эшен тђнкыйть утына тотты.Хљкњмђтнећ андый ќавабы аптырашта калдырмый, анысы. Югарыда яклаучы булса, тњрђлђр њз хаксызлыгын таныр, дисезме?Татарстандагы хезмђттђшлђремђ зур рђхмђт белдерђсе килђ. Авыр булганда, алар безгђ ярдђм кулын сузды.Чынлыкта бу язма зур ђџђмияткђ ия.

Монда Оренбург љлкђсендђге кечкенђ татар авылы џђм аныћ кешелђре проблемасы гына чагылмый. Башкала журналистлары белдергђнчђ, шундый ук проблемаларга республикадан читтђ яшђњче милли азчылык вђкиллђре дђ тап була.

Асекеевода булган вакыйга да гаќђплђнњ тудырмый. 10-20 ел элек хљкњмђт башында сай акыллы кешелђр утырган. Бњген дђ хђл њзгђрмђгђн. Хакимияттђ шундый ук сђясђт алып барган тњрђлђр ышыклана.Бер мисал. Асекеево урта мђктђбендђ туган телне џђм ђдђбиятне укытуда џаман љзеклеклђр килеп чыга. Ђ авылда яшђњчелђрнећ 80 проценты - татарлар. Татар теле инде 50 елларда ук эшче халкы њтенече белђн укытылмый башлый. Билгеле, ул вакытта социализм тљзедек. Ђ бњген, демократия чорында, татарларга џђм башка халыкларга милли њзаћнарын њстерергђ нђрсђ комачаулый?

Фђрит Нурлы

Intertat.ru